LÀM SAO ĐỂ CON TRƯỞNG THÀNH?

April 24, 2025

Xuất phát từ tình yêu thương con và nỗi lo sợ trước thế giới đầy hiểm họa, nhiều bậc cha mẹ đang che chở, làm thay và lập trình mọi thứ cho con từ việc học, việc chơi tới việc làm, kiểm soát các mối quan hệ tình cảm và cả đường đời của con.

Có phải cha mẹ đang cố gắng làm điều tốt nhất cho con?

Việc bảo bọc con có lấy đi quá nhiều thời gian, vật chất, công sức của cha mẹ?

Có khiến cha mẹ bị áp lực, dễ nổi giận khi kết quả không như ý?

Có phải tất cả con trẻ được bảo bọc như thế đều cảm thấy thoải mái và an toàn?

Có phải tất cả con trẻ được bảo bọc như thế đều nỗ lực đáp ứng mong muốn của cha mẹ?

Hãy cùng nhìn vào thực trạng này:

Con chăm học và đạt kết quả tốt, rất tốt, nhưng không biết làm gì khác ngoài việc học.
Con gặp bất cứ vấn đề lớn nhỏ gì cũng không tự giải quyết được nếu cha mẹ không nhúng tay vào.
Ra trường, có bằng tốt nghiệp loại giỏi, học vị cao, công việc tốt, thậm chí nổi tiếng trong lĩnh vực nào đó, nhưng thâm tâm con lại cảm thấy trống rỗng vì đang sống với ước mơ của cha mẹ, sống cuộc đời vay mượn từ cha mẹ.

Hoặc con ngoan trong mắt cha mẹ nhưng đằng sau đó là sự thật giật mình:

Con đi chơi với bạn (dù là bạn tốt) vẫn bịa chuyện là đi học nhóm.
Con yếu ớt, dễ mệt, dễ bệnh ngay những lúc dầu sôi lửa bỏng: kiểm tra, thi cử, gia đình có biến, cha mẹ không thể đưa đón…
Con ngồi trước màn hình hàng giờ như đang học online nhưng thực chất là tham gia các nhóm, các games không lành mạnh.
Con giả vờ đọc sách nhưng thực chất là xem ấn phẩm xấu.
Con gọi dạ bảo vâng trong gia đình nhưng ra ngoài thì nói tục chửi thề vô đối. Khi nghe phản ảnh từ bên ngoài, cha mẹ phủ nhận ngay: “Không, con tôi không như vậy!”

…

Và còn xảy ra những hậu quả đáng sợ hơn nữa khi cha mẹ làm thay con mọi việc.

Tình trạng này phổ biến không chỉ ở Việt Nam mà cả những nước phát triển trên thế giới. Tiến sĩ giáo dục người Mỹ, Julie Lythcott-Haims phải gióng hồi chuông cảnh tỉnh: “Các bậc cha mẹ hãy bớt bảo bọc con!”

Trong cuốn sách How to Raise an Adult (Làm sao để con trưởng thành), Tiến sĩ Julie Lythcott Haims đã kể ra các việc mà phụ huynh ngày nay đang làm:

Ra sức bảo vệ con
Tạo cơ hội cho con
Đồng hành cùng con
Chạy theo cuộc đua vào đại học.

Đúng là toàn việc tốt cho con, nhưng nếu can thiệp quá mức thì cha mẹ đang tự giăng bẫy chính mình. Vì luôn được cha mẹ làm thay mọi thứ, con trẻ thiếu các kỹ năng sống cơ bản. Vì luôn được dọn sẵn mọi thứ, con trẻ thiếu sự chủ động và nghị lực. Vì cha mẹ đồng hành sát bên con mọi lúc mọi nơi, con trẻ trở nên cậy dựa và thiếu trách nhiệm, nhiều lúc con phản ứng thì bị cho là “nổi loạn”. Vì cha mẹ dàn xếp cuộc chạy đua vào đại học, con trẻ mất tự do chọn lựa, thiếu động lực học tập. Và, thật khó chấp nhận cho cha mẹ với sự thật này: cha mẹ càng lo lắng, sợ hãi, càng kiểm soát các mối quan hệ của con thì con càng tổn thương về mặt tâm lý, luôn tìm cách nói dối, giấu giếm… và con sẽ dễ sai lầm hơn.

Vậy thì bỏ mặc con sao?

KHÔNG! Dĩ nhiên không!

Trong cuốn sách How To Raise An Adult, tác giả hiến kế cho phụ huynh trong 9 chương này:

Lựa chọn con đường khác
Cho con thời gian tự do
Dạy kỹ năng sống cho con
Dạy con biết tư duy
Tập cho con lao động
Để con tự tìm lối đi
Bình thường hóa những thử thách
Có tư tưởng thoáng hơn về ngưỡng cửa đại học
Lắng nghe con trẻ

Sách gợi ra cho cha mẹ những phương cách lành mạnh, tỉnh táo và sáng suốt hơn để giúp con trẻ thực sự trưởng thành, cùng các động lực cho chính cha mẹ thực hiện nhiệm vụ cao cả này. Ấn phẩm cũng cần thiết với các gia đình có dự định cho con đi học xa nhà hoặc du học ở các nước phương Tây.